Iedereen met een KOPP-verleden zal een mate van schuldgevoel bij zich dragen. Dat heeft alles te maken met het loyaliteitsgevoel naar je ouders. In beide termen zit het woordje ‘gevoel’ verscholen. Dat houdt in dat je dit niet kunt sturen. Gevoel is gevoel en dat heb je niet in de hand. Dat overkomt je en dat beleef je. Gevoel is puur en oprecht en dat is iets van jou. Het ene gevoel is makkelijker te accepteren dan het andere. Het ene gevoel kun je beter plaatsen dan het andere.
Wat is schuldgevoel voor jou?
Waar valt schuldgevoel dan onder? Wat roept dat bij jou op? Als ik voor mezelf mag spreken, roept dit in de eerste plaats onmacht en verdriet op. Juist die eerste is, wat schuldgevoel aangaat, heel veelzeggend. Want onmacht omhelst een situatie die buiten jouw macht ligt. Dat is eigenlijk exact wat schuldgevoel in de context van een KOPP-verleden behelst: onmacht. Je voelt je schuldig omdat je niet had kunnen voorkomen dat dingen gingen zoals zij gingen. Dat is verdrietig, want wat had je dit graag anders gezien en gewild! Het roept de welbekende mijmeringen op als: ‘Had ik maar, dan..’.
Onmacht stapelde zich op
Maar helaas, was ik op dat moment niet bij machte. Letterlijk. Ik was te klein en te onervaren en met alles in dat kleine lijfje van mij, probeerde ik mijn hoofd boven water te houden en daar waar het kon, de zorg voor mijn zieke ouder op me te nemen. Wat overigens ook een onmogelijke opgave was. De situaties van onmacht stapelden zich op en overlapten elkaar bij de vleet. Daarin moest ik opgroeien. Het schuldgevoel groeide met het opgroeien met mij mee en was al helemaal verweven in mijn systeem. Hoe ouder ik werd, hoe meer het onderdeel werd van mij en mijn bestaan. Net zolang tot ik eigenlijk niet meer wist waar dat schuldgevoel nou op was gestoeld. Het was er ‘gewoon’. Altijd. Bij alles wat ik deed, bij alles wat ik voelde en bij alles wat ik dacht. Het schuldgevoel was versmolten met mij. Het schuldgevoel was een manier van leven voor mij geworden en het maakte me hard.
Mijn hardheid was mijn kwetsbaarheid
Judith Evelien
Hardheid had ik nodig om te overleven en niet alles te hoeven voelen. Ik moest sterk zijn. Sterk zijn was mijn kwetsbaarheid. De enige die door mijn kwetsbaarheid heen kon prikken of dat begreep, dat was ik. Ik wist exact waarom mijn pantser ondoorgrondelijk was. Hiermee was ik meteen ook de enige. Dat maakte mij eenzaam en deed mijn onmacht en schuldgevoel groeien. Ik wilde niet zo hard zijn, zo was ik eigenlijk helemaal niet! Maar het was nu zo diep in mij verankerd, dat ik niet anders meer kon. Ik wist niet anders. Dit was mijn veiligheid geworden en hier gedijde ik goed op.
Alleen ging het me wel steeds meer in de weg staan. Al begreep ik eigenlijk niet zo goed waarom. Daarvoor was mijn geschiedenis al te ver gevorderd en was er al teveel voorgevallen. Ik deed alles al zo lang alleen en had al zo lang gevochten. Het gevoel dat ik niets goed kon doen en dat alles mijn schuld was nam steeds meer de overhand en triggerde je om nog harder te vechten en nog sterker te zijn. Net zo lang tot ik helemaal op was en het allemaal niet meer wist.
Schuldgevoel in het volwassen leven
Nu ben ik zelf moeder en voelt het alsof ik alles verkeerd doe: was ik nou té streng of juist té soft? Ik speel niet leuk met mijn kinderen en heb voor mijn gevoel te weinig tijd. Ik ben niet de vader of moeder die ik wil zijn, maar weet ook niet precies hoe ik het dan voor me zie. Ik ben vriend/ vriendin van mijn partner en snauwt soms zonder échte reden. Ik vreselijk uit mijn slof schieten wanneer ik even niet op word gemerkt. Soms kost het me moeite om mijn focus erbij te houden. Ik vind het moeilijk om me ergens helemaal aan (over) te kunnen geven. En al deze dingen roepen nadat ik dit heb gevoeld, onherroepelijk een schuldgevoel op. Zo blijft dat oeroude schuldgevoel in stand gehouden en kreeg het nooit de kans met mij mee te groeien en te ontwikkelen, zoals het hoort. Schuldgevoel heeft een functie, maar niet meer dezelfde functie die het had als toen ik nog een kind was. Dit zijn zomaar wat dingen die je parten kunnen spelen in het volwassen leven.
Hoe moet het dan?
Ik bleef achter met alleen maar heel veel verdriet. Heel veel pijn en een zee van onmacht. Langzaam aan kwam ik tot de ontdekking dat dat elle lange gevecht zijn doel al lang had gediend en dat het niet meer nodig was. Maar ik was inmiddels zo vertrouwd geworden met dit gevoel en deze manier van leven. Hoe moest het dan? Wat deed ik verkeerd?
Ik deed niets verkeerd! Ik deed wat ik moest doen om mijn KOPP-verleden te overleven. En ik bleef overleven. Ook wanneer dat niet meer nodig was. Ik wist niet beter en ik wist niet anders. Het was een knetterhard systeem. Een systeem die mij er als kleine hummel doorheen heeft gesleept. Het ging hard en onbeholpen, maar had ik daar een andere keuze in? Nee hé?
Je mag je schuldig voelen…
Ik probeer nu maar voor mezelf te zorgen,
Judith Evelien
want dat verdient nu de prioriteit!
Het schuldgevoel bouwde een heel imperium om mij heen, om mij veilig te stellen en mij er doorheen te loodsen. Het haalde alles uit mij om te vechten en het bracht me waar ik nu ben. Alleen levert het schuldgevoel nu alleen nog maar verdriet op. Verdriet waar ik me geen raad mee weet en mij het gevoel blijft geven dat ik alles verkeerd doe en niets goed kan doen. Het schuldgevoel levert niets meer op en laat mij nu stagneren.
Weet je? Het is mooi geweest en het is genoeg geweest. Ik mag me schuldig voelen, want dat is mijn gevoel. Ik probeer me schuldig te voelen zonder mezelf te verwijten. Wat er dan overblijft, daar kan ik wél wat mee. Ik probeer van overleven, leven te maken en kijk dan wat er gebeurt. Ik deed wat ik deed en wilde het goed doen voor iedereen. Ik probeer nu maar voor mezelf te zorgen, want dat verdient nu de prioriteit! Dan zal ik zien, dat voor anderen zorgen ook makkelijker en natuurlijker gaat.
Lees ook:
Ik leef! En nu? – Koppverleden
De band met je ouder – Koppverleden
Mijn hoofd op vliegtuigmodus
Mijn eigen ruimte – Koppverleden
Ik ben er ook nog – Koppverleden
Boos zijn – Koppverleden
Mijn hardheid was mijn kwetsbaarheid – Koppverleden
Wat ik zo moeilijk vind (aan mama zijn) – Koppverleden
Van KOPP-kind naar Kopp-moeder – Koppverleden
Leven zonder overleven – Koppverleden
Ik ben meer mezelf dan ooit – Koppverleden
Wil je op de hoogte blijven van nieuw leesvoer? Volg mij dan ook op Instagram: @judithevelien
6 Replies to “Schuldgevoel – Koppverleden”