Een bijkomstigheid van het uitdoven en loslaten van mijn overlevingsmechanisme is, dat mijn omgeving net zo goed moet wennen aan het feit dat ik anders reageer en anders in het leven sta. Een gekke gewaarwording! Hoewel dit natuurlijk heel erg logisch is, had ik dat niet meteen door. Ik was vooral heel erg gefocust op het doorbreken van patronen zodat ik niet meer hoefde te overleven. Als dat dan lukt dan is dat een ware overwinning en ik was in de veronderstelling dat mijn omgeving dat ook zo zou zien. Dit was niet zo. Ook zij hadden de tijd nodig om dit te begrijpen en daarop in te spelen. Dat voelde soms best eenzaam. Het gaf me soms een gevoel van onzekerheid en het gevoel dat het aan mij ligt. Tja… dat was natuurlijk in wezen ook zo! Actie – reactie. Zo werkt dat en nee, daar werd ik niet meteen voor beloond.
Mijn omgeving reageerde vanuit een verwachtingspatroon
Het leverde af en toe misverstanden en verwonderingen op. Zo gebeurde het weleens dat mijn wederhelft op mij reageerde vanuit een bepaalde verwachtingspatroon. Ik werd eigenlijk al afgerekend op een reactie van mij, die ik nog helemaal niet had begaan. Ik had er namelijk nogal een handje van om fel uit de hoek te komen in bepaalde situaties. Ik schoot snel in de verdediging en in de weerstand. Iemand die mij goed kent, weet daarom ook dat ik bepaalde gedragingen of reacties laat zien in bepaalde situaties. Iemand die dichtbij mij zal staan, zal zich daarom bij voorbaat ook al schrap zetten in situaties die normaliter dergelijke, felle reacties bij mij triggeren. Een snauw of sneer van mijn kant uit, was eerder altijd gauw gemaakt. Vaak niet eens opzettelijk of bewust, dat felle was lang mijn manier van overleven. ‘’Door fel te zijn werd mijn kwetsbaarheid beschermd.
‘’Door fel te zijn werd mijn kwetsbaarheid beschermd.’’
Judith Evelien
Nog steeds heb ik weleens de neiging om zo te reageren. Echter ben ik dan niet boos of fel, maar wel geraakt. Dat is dan ook wat verwarring bij mijn omgeving kan scheppen. Als ik word geraakt kan ik fel over komen. Feller dan ik bedoel. Misschien zelfs wel boos. Dat verdient nog wel een puntje van aandacht. Tegelijkertijd is dat misschien wel mijn manier van het uiten wanneer ik aan word gegrepen. Ik kan dit nu herkennen en kan mijn reactie dan ook toelichten, zodat de ander begrijpt dat ik niet boos ben, maar aangedaan.
Mijn ontwikkeling zorgt voor verandering in interactie
Als dat dan ‘’ineens’’ wegebt en een andere invulling krijgt, dan heeft dat ook zijn weerslag op mijn omgeving. Het zorgt voor een geheel nieuwe dynamiek en andere interactie. Het gevaar hierin is, dat wanneer ik me daar te laat bewust van word, er wrijving en onbegrip kan ontstaan. Een onterechte veeg uit de pan ligt dan al gauw op de loer. Tegelijk daagt het uit tot communiceren. Want het begint mijn omgeving (vooral mijn naaste omgeving) blijkbaar op te vallen dat ik niet meer die ‘’oude’’ ben die zij gewend waren. Dat vraagt om uitleg voor wederzijds begrip.
Eerst doorzag ik dat niet en begreep niet waarom ik soms bij voorbaat al afgerekend werd in situaties die voorheen een felle reactie bij mij uitlokte. Het kostte me een hele weg om daar te komen en toen het me eindelijk lukte om niet meer vanuit een stuk overleving te reageren, bleef mijn omgeving dat nog wel een tijdje doen. Ik was dus gestopt met reageren zoals ik altijd deed, maar de mensen om mij heen reageerden vaak nog vanuit het oude verwachtingspatroon. Wat overigens geheel terecht is! Dat kan knap lastig zijn, want ik werd daarmee telkens op de proef gesteld. Het is dan natuurlijk uiterst verleidelijk om alsnog vanuit dat oude patroon te gaan reageren en dan is het cirkeltje weer rond, maar niet doorbroken.
Ontwikkeling betekent verandering
Nu ik dat begrijp en doorzie, kan ik daar veel beter mee omgaan en heeft dat ook zijn weerga in andere sociale dynamieken en interacties. Het helpt me vaak dergelijke banden en verbanden van twee kanten te zien en te begrijpen. Waar er één een ontwikkeling doormaakt, daar kan het zo zijn dat een ander je daarna dan niet meer ”kent” en’/ of begrijpt. Je bent dan niet meer voorspelbaar en reageert niet meer naar verwachting. Je bent lastig te peilen of in te schatten. De golflengte is veranderd. Soms heeft dat tot gevolg dat de match dermate verloren of beschadigd is geraakt dat dat tot gevolg heeft dat een vriendschap of een relatie doodbloedt of geen aansluiting meer heeft. Het kan ook zo zijn dat een vriendschap of relatie juist meer verdieping en inhoud krijgt. Wanneer de ander tot het besef komt dat deze mij niet meer begrijpt en ik niet meer degene ben die hij ooit kende, dan klopt dat ook. Ik ontwikkelde me verder en de ander bleef staan waar hij stond.
”Ik ben meer mezelf dan ooit, terwijl een ander me misschien niet meer als dusdanig herkent.”
Judith Evelien
Dat kan ik nu als een compliment zien, want dat betekent voor mij dat ik stappen voorwaarts heb gemaakt. De kanttekening hierbij is dat niet alle sociale banden met een dergelijke ontwikkeling mee kunnen groeien. Niet iedere band is zo stevig dat deze dat aankan. Is dat erg? Ja, dat kan best erg zijn, want je verliest daarmee een waardevolle band en dat kan aanvoelen als rouwen. Anderzijds kan het ook als een opluchting voelen, omdat deze band ook een belemmerende werking kan hebben in mijn eigen ontwikkeling en oude patronen en denkbeelden in stand kan houden. Patronen en denkbeelden die onderdeel waren van mijn overlevingsmechanisme en die nu geen functie en betekenis meer voor mij hebben, alleen maar belemmeringen en oud zeer.
Stilte kan uitnodigen tot een gesprek
Wat mij erg heeft geholpen is om op de momenten dat ik me onjuist bejegend voelde, even adem te halen en me te realiseren dat dit een logische reactie van een ander is en niet meteen boos of vanuit verwijt te reageren. Soms was niet reageren op zo’n reactie al voldoende om de ander in te laten zien dat die reactie niet nodig was, omdat er geen reden toe was. Stilte zegt soms meer dan duizend woorden. Stilte kan ook uitnodigen tot een wedervraag of een gesprek waarin dan vanzelf ruimte ontstaat om dingen uit te leggen. Zo kom je dan tot wederzijds begrip.
Natuurlijk is het volkomen logisch dat mijn omgeving niet automatisch met mij meegroeit en ontwikkelt. Het is immers mijn proces en mijn ontwikkeling. Dat heb ik ook nooit iemand kwalijk genomen, maar ik had wel even de tijd nodig om te begrijpen dat dit ook een effect is van mijn ontwikkeling. Met het doorzien van mijn eigen bijdrage en gedrag, was ik er nog niet. Ik had er nooit bij stil gestaan dat mijn verandering in interactie anderen ook uit zou dagen. Maar zo werkt dat nou eenmaal, want interactie is anticiperen en zo ontstaat er een dynamiek.
Binnenstebuiten en buitenstebinnen
Nu weet ik beter, ieder patroon die ik voor mezelf doorbreek en iedere belemmering die ik omturn in progressie, heeft consequenties in interacties en relaties. En hoe meer ik op mezelf leer vertrouwen en hoe meer ik mezelf op waarde kan schatten, hoe minder bedreigend dat is. Wanneer er iets van binnen verandert, heeft dit ook zijn uitwerking naar buiten.
Lees ook:
Ik leef! En nu? – Koppverleden
Het is eng, maar ik ga het toch doen – Koppverleden
Mijn hoofd op vliegtuigmodus
Leven zonder overleven – Koppverleden
Mijn eigen ruimte – Koppverleden
Ik ben er ook nog – Koppverleden
Boos zijn – Koppverleden
Schuldgevoel – Koppverleden
Mijn hardheid was mijn kwetsbaarheid – Koppverleden
Wat ik zo moeilijk vind (aan mama zijn) – Koppverleden
Van KOPP-kind naar Kopp-moeder – Koppverleden
Groeien is niet comfortabel
Wat een onstuimig jaar
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe publicaties? Volg mij dan ook op Instagram: @judithevelien
Herkenbaar. Jij went snel aan je veranderde ik, je groeit met jezelf mee, de ander loopt achter op jouw ontwikkeling, en dat botst soms.
Fijn dat je meer en meer je verdedigingsmechanismen los kunt laten!
Ja inderdaad. Dat kan soms weleens lastig zijn, maar het is ook heel begrijpelijk en nodig om oude dingen los te laten. xxx