Foto door Judith

Praten over zelfdoding, hoe doe je dat? Het is nou niet een onderwerp die je even tussen de koetjes en de kalfjes door bespreekt. Hoe snijd je dit aan en hoe/ wanneer begin je hierover? Het roept best wat dingen op, eer je hier überhaupt over kunt praten. Daarom is het denk ik belangrijk dat je eerst zelf enigszins comfortabel raakt met dit onderwerp en je hierin verdiept. Al is het eng en wellicht confronterend, om dit meer bespreekbaar te kunnen maken, zul je eerst zelf eens na moeten denken wat dit met jou doet en wat dit voor jou betekent.

Heb je weleens aan zelfdoding gedacht?

Heb je zelf weleens aan de dood gedacht bijvoorbeeld? Als ik voor mezelf mag spreken: ik heb hele donkere momenten gekend in mijn leven. En heel eerlijk? Ja, tijdens zulke momenten heb ik weleens gevoeld dat de wereld misschien wel beter af was zonder mij. Toch betekende dit niet dat ik daadwerkelijk dood wilde en het bleef slechts bij een enkele gedachte. Want tegelijk was ik heel erg bang om dood te gaan en was dat verre van wat ik écht wilde. Het enige wat ik wilde, was dat de pijn stopte en dat ik weer happy was.
Het is heftig te constateren dat je je zo rot voelt, dat je zulke gedachtes krijgt. Heb ik dit ooit hardop uitgesproken of het hier met iemand over gehad? Ja, ik heb dit weleens aan iemand verteld. Bij mij bleef het slechts bij een gedachte en wakkerde dit vooral angst aan en kon ik er geen verlichting of troost in voelen. Deze gedachte zorgde voor relativering en motiveerde mij juist om een manier te vinden waardoor het weer beter met mij zou gaan. De gedachte aan de dood was voor mij dus slechts een teken dat ik hulp nodig had. Nou had ik het geluk dat ik bij machte was om dit te doorbreken. Ik kreeg hulp en kwam er uiteindelijk wel weer bovenop. Maar wat nou als deze gedachte geen halt krijgt en niet meer te relativeren is?

Ik wil dood hulp

Judith Evelien


Dan zullen deze perspectieven hoe langer hoe meer vertroebelen en het enige wat dan nog overblijft is het verlangen naar de dood. Vervang het woordje ”dood” eens voor ”hulp”: ”Ik wil dood hulp”. Dan ziet het er ineens heel anders uit. Het woordje ”dood” slaat letterlijk alles dood! De openheid, de toegankelijkheid, perspectieven, mogelijkheden, gehoord worden, liefde, begrip, erkenning en herkenning. Terwijl dat andere woordje precies het tegenovergestelde doet. Dan krijgt zo’n verlangen ineens een hele andere lading en een hele andere betekenis. Zo wordt het misschien wat toegankelijker om over te praten.

Want laten we wel wezen, dood is een moeilijk en beangstigend onderwerp. Dit heeft alles te maken met de overlevingsdrang die het gros van de mensen heeft. Een verlangen naar de dood gaat hier lijnrecht tegenin. Zie dan maar eens begrip te krijgen of dit te begrijpen. Dat is vaak niet met elkaar verenigbaar. Daarnaast rust er een bepaald stigma op zelfdoding. Wanneer iemand een poging tot zelfdoding heeft ondernomen, wordt vaak geroeptoeterd dat dit slechts een schreeuw om aandacht was. Een schreeuw om aandacht is ook niets meer of minder dan een schreeuw om hulp! Laten we dat niet vergeten. Iemand zal echt niet voor de lol zijn leven en daarmee zijn geliefden achter willen laten. De nabestaanden hoeven ”slechts” één persoon te missen, terwijl de persoon in kwestie afscheid moest nemen van talloze geliefden. Bedenk je dat iemand een poging deed, omdat hij de woorden of de moed niet vond om hulp te vragen. Als je daar zo naar kunt kijken, dan kun je begrijpen hoe schrijnend en eenzaam dat moet zijn. Het is door onder andere deze redenen goed verklaarbaar waarom praten over zelfdoding zo moeilijk is. Het doet iets met iemand en dat is voor iedereen verschillend.

Praat erover

Dus…praten en openheid kunnen levensreddend werken. Echter is het daarbij wel noodzakelijk om anders tegen zelfdoding aan te kijken. Het is meer dan vragen om aandacht en het is te makkelijk en kwetsend om te roepen dat een zelfdodingspoging egoïstisch is! Is het vanuit de nabestaanden of omgeving niet minstens net zo egoïstisch om te verlangen dat iemand blijft leven, omdat jij diegene niet kunt of wilt missen? Is het wel missen? Of heeft dit te maken met je eigen machteloosheid en schuldgevoel die niet kon voorkomen dat iemand uit het leven stapte/ of wil stappen?
Weet je wat ik pas egoïstisch vind? Dat een ander zo hard over een ander kan oordelen, zonder te weten hoe iemand zich daadwerkelijk voelt en zonder kennis te hebben van dat eenzame lijden. Iemand heeft pas recht van spreken als hij dit zelf ooit heeft doorstaan. Eens kijken of het dan nog steeds egoïstisch is om het leven te willen verlaten. En eigenlijk heeft een ander dan nog steeds geen recht van spreken over de keuze van een ander!

Bedenk je dit…

Er is geen pijn in de wereld die pijnlijker is dan somberheid en lijden in eenzaamheid. Er is niets dodelijker in de wereld dan je langdurig zo wanhopig en somber te voelen. Er is geen aspirine die er snel voor zorgt dat je je beter voelt. Geen pleister die de pijn verzacht en geen handleiding die vertelt hoe om te gaan met dat ondraaglijke lijden. Dit zijn punten waardoor de eenzaamheid nog een extra dimensie krijgt. Praten en gehoord worden is pure noodzaak! Want het kan die tergende eenzaamheid doorbreken, perspectieven bieden en iemand uitdagen om verder te kijken. Een doodswens is een gevoel wat je niet zomaar uit kunt schakelen. Het is er en we dienen hiermee te dealen. Net zoals je die slappe lach niet ineens kunt stoppen. Dat overvalt en overweldigt je en neemt compleet de controle over. Het is er.

Hoe wordt het makkelijker om hier wel over te praten?

Door eerst zelf vertrouwd te raken met het onderwerp, kan er aan bijdragen om praten over zelfdoding makkelijker bespreekbaar te maken. Het gros van de suïcidale gedachten ontstaat doordat men het lijden niet meer aankan. Heel belangrijk om dat in ogenschouw te houden. En zoals eerder vermeld, probeer door de wens, de hulpvraag te zien. Ga er vanuit dat het verlangen tot zelfdoding gelijk staat aan de wens om het ondraaglijk lijden te doen stoppen.

Het helpt ook door eerst zelf te vertellen over de moeilijke tijden die je zelf hebt gekend. Wat deed dat met jou? Wellicht heb je zelf ook dergelijke gevoelens gehad, als je dat aankunt, vertel er eens over. Door jezelf open te stellen, zal dit voor een ander ook wat makkelijker en meer vertrouwd zijn.

praten over zelfdoding – stel jezelf eens deze vragen – taboe

Het helpt je misschien de drempel te verlagen om erover te praten en voor jezelf duidelijk te krijgen welke betekenis jij aan zelfdoding verbindt. Hoe vertrouwder jij met het onderwerp raakt en hoe beter jij weet wat dit voor jou inhoudt, hoe ”makkelijker” het wordt om dit bespreekbaar te maken. Maak het onbekende, bekend. Al is- en blijft het een loodzwaar onderwerp.

Het lijden moet stoppen. Iemand wil dood hulp…

Judith Evelien

Lees ook:

Omgaan met schuldgevoel na een zelfverkozen dood
Hoe om te gaan met vooroordelen en onbegrip bij zelfdoding?
Onderonsje: Oma wilde niet meer leven
Zelfdoding – dader of slachtoffer?
Hoe vertel je je kind over depressie?
Recensie – Mama heeft een beer in haar hoofd
Boekfragment Koppzorgen

@judithevelien – praten over zelfdoding

Op de hoogte blijven van nieuwe publicaties? Volg me dan ook op Instagram: @judithevelien


8 Replies to “Praten over zelfdoding”

  1. Wat een goede blog zeg!
    Het zou voor veel mensen goed en verrijken zijn om te lezen. Er zijn nog zoveel (voor)oordelen! Zeggen dat het een feest van herkenning is klinkt natuurlijk een beetje gek.
    Ik weet wat het is om suïcidale gedachten te hebben. Het is een beetje met mijn leven verbonden.
    Gaandeweg heb ik ontdekt dat ik zeer zeker niet dood wil maar dat de pijn op dat moment gewoon heel hevig is. Dat heeft gemaakt dat ik het beter kan hanteren. Ik kan nu zeggen: “Je hebt het moeilijk maar dit gaat voorbij”! Het bespreekbaar maken is en blijft moeilijk. Het is nog steeds wel een taboe, mensen kunnen er moeilijk mee omgaan. Toch merk ik voor mezelf ook een drempel opwerp en ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat ik weet hoe het is om jarenlang in de rats te zitten om iemand die niet meer wil leven en hoe het is om verder te leven na een zelfverkozen dood.
    En dan heb je dus ook nog dit taboe. Mensen weten vaak ook niet hoe hiermee om te gaan.
    Als ik vertel dat ik een tweelingzus heb gehad (nog steeds heb) tot ze op 21 jarige leeftijd overleedt door eruit te stappen, merk ik regelmatig dat mensen zich ongemakkelijk gaan voelen.
    Nu, meer dan 30 jaar later ben ik opnieuw( een half jaar geleden) een heel dierbaar iemand op deze manier kwijtgeraakt. Voor een van mijn beste vriendinnen is het leven uitzichtloos en ondragelijk geworden. Dit voelt voor mij natuurlijk als een onmogelijk iets in mijn leven. Het gemis van mijn vriendin is heel erg moeilijk. Daarnaast komt alles wat ik met mijn tweelingzusje heb meegemaakt en de gevoelens van wanhoop ook sterker dan ooit terug. “Nee… niet nog een keer, dit is teveel!!!!!!!”
    Weer merk ik hoe mensen vaak niet weten hoe met zoiets om te gaan.
    3 weken geleden is mijn schoonmoeder overleden op een natuurlijke manier. Ze heeft een goed leven gehad en is 93 jaar geworden. We hebben er vrede mee hoewel het natuurlijk ook een plekje moet krijgen en mijn partner haar moeder mist.
    Het contrast is heel groot als ik zie hoe mensen in deze situatie uitreiken, aan mijn partner vragen hoe het nu gaat en er met een open houding over kunnen praten en tot steun kunnen zijn. Het maakt dat ik me heel eenzaam kan voelen in mijn pijn. Het contrast is zo groot. Gelukkig heb ik ook een paar dierbare vriendinnen die oprecht hun best doen en wel echt willen weten hoe het met me gaat en die heb ik heel hard nodig in deze voor mij donkere periode met alles erop en eraan, waarin GELUKKIG ook nog lichtpuntjes bestaan die ik ook echt kan voelen.
    Ik ben heel blij met een website als de jouwe. Ik heb ook bewondering voor je moed om deze thema’s uit de verborgen regionen te halen.
    Lieve groet, Renate

    1. Dank je wel Renate! Met een brok in mijn keel las ik je indringende reactie. Ik snap heel goed je de neiging om het een feest der herkenning te noemen. Best gegrond hoor, in jouw context. Wat hartverscheurend dat jij vanuit verschillende perspectieven en invalshoeken ervaring hebt met suïcide. Wat ontzettend goed om te lezen hoe je je gedachten en gevoelens rondom het verlangen om dood te willen, om weet te buigen. Zo doe je toch eer aan dat wat je voelt, want dat mag er ook zijn. Hoe moeilijk en pijnlijk ook. Dit is jouw uiting van je pijn en je onmacht en dat herken je nu ook als zodanig. En ja, wat je zegt, het bespreekbaar maken is zeker nog een heel ding vanwege het taboe wat dit met zich meebrengt. In deze maatschappij is er alle ruimte voor geluk en gelach, maar deze donkere emotie is een stuk minder behapbaar. Ook wel iets wat ik begrijp, maar dat mag geen reden zijn om het in de taboesfeer te laten. Ik denk wel dat begrip van twee kanten moet komen en het goed is je te realiseren dat dergelijke gevoelens en verlangens voor heel veel mensen beangstigend zijn en moeilijk te plaatsen en dat zij van daaruit ook reageren. Daar krijg je soms pijnlijke en kwetsende reacties op. Mij helpt het daar doorheen te prikken en dan probeer ik uit te leggen dat wanneer je je zo voelt, net zo gevaarlijk is als een lichamelijke, dodelijke ziekte. Want dat is het in feite ook! Mensen die een duidelijke, aantoonbare ziekte hebben, die staan er ook niet alleen voor. Maar wanneer het mentaal is, dan kom je echt van een koude kermis thuis. Precies zoals jij ook aanhaalt over je schoonmoeder. Wat een enorm contrast en eigenlijk niet terecht. Mensen weten zich geen houding te geven als het over een zelfverkozen dood gaat of het verlangen daar naar. Ik merk ook terughoudendheid wanneer ik vertel waaraan mijn moeder overleden is. Ik ben er alleen niet meer zo vatbaar voor. Ik kan iemand op mijn beurt misschien ook wel pijnlijke of kwetsende vragen stellen over dingen waar ik gewoon niet zoveel vanaf weet. Dat doe ik dan niet opzettelijk en vanuit interesse en betrokkenheid. Als ik er zo naar kijk, dan doen bepaalde reacties me veel minder pijn.

      Maar jeetje Renate, je hebt het wel heel erg voor je kiezen gehad! Je hebt het niet makkelijk gehad en waarschijnlijk nog steeds niet. Het zal altijd een pijnpunt blijven. Maar blijf delen en blijf praten. Je mag mij ook altijd een berichtje sturen. Je reactie is in ieder geval een motivatie om nog een blog te schrijven over vooroordelen bij een zelfverkozen dood.

      Veel liefs, Judith

  2. Beste Judith,
    Mooi geschreven! Ik ben na jaren nog niet af vh schuldgevoel. Geen haar op m’n hoofd dacht aan zelfdoding bij mijn man. De problemen die bij mijn man naar buiten kwamen heb ik niet herkend als een depressie, sterker nog, ik irriteerde me daaraan. Dus je snapt dat het zelfverwijt dan groot is. En toch moet ik verder met m’n leven, maar wel met een loden last. Enig idee hoe ik het anders kan bekijken? Of is dit ook het is wat het is……

    1. Lieve Amanda,
      Wat verdrietig om te lezen! Je schuldgevoel is heel begrijpelijk en herkenbaar. Hoewel onze situaties en context verschillen, heb ik ook enorm geworsteld met schuldgevoel. Probeer voor jezelf eens te onderzoeken wat jouw schuldgevoel voor betekenis heeft en welke functie dit heeft voor jou. Ik ben van mening dat elementen als schuldgevoel, zelfverwijt en verantwoordelijkheidsgevoel, een opvulling is van jouw onmacht. Met deze aspecten geef je onmacht betekenis en het is een manier om hiermee om te kunnen gaan. Je voelt wel, maar niet waar het echt om gaat. Probeer je maar eens te bedenken wat er over blijft als je je schuldgevoel wegdenkt. Doe dit dan ook met je verantwoordelijkheidsgevoel en je zelfverwijt. Wat er dan overblijft is pure pijn en puur verdriet. Dat is nogal wat om toe te laten. Pijn is moeilijk en pijn doet pijn. Tergende pijn dragen is nogal een opgave en ik denk dat jouw schuldgevoel, zelfverwijt en verantwoordelijkheidsgevoel een manier is om dat op te vangen. Dat praat misschien ook wat makkelijker. Het lijkt wel een soort filter om overeind te blijven staan. Als je probeert in ontmoeting te komen met je verdriet en de pijn die daaraan verbonden is, zul je merken dat het schuldgevoel, het zelfverwijt en je verantwoordelijkheidsgevoel hiermee samensmelten en er onderdeel van worden. Alleen krijgt het dan een andere betekenis dan die het nu voor je heeft, het zal functioneler worden en machteloosheid zal dan machteloosheid blijven. Je zult dan ook merken dat het niet alleen pijn en verdriet is waar dan ruimte voor komt, dan creëer je ook ruimte voor het gemis. Dat waar het eigenlijk om draait en wat met die onmacht veel minder kans krijgt om tot de kern te komen. Je zult de leegte voelen en beseffen dat sommige vragen onbeantwoord blijven. Dat is moeilijk en zwaar. Maar als dat je lukt, komt er ook meer ruimte voor berusting, acceptatie en komt er ruimte voor de fijne dingen die er ook waren. Je creëert verbinding, met jezelf en met je man. Dat is helend en is krachtiger dan al het schuldgevoel, zelfverwijt en verantwoordelijkheidsgevoel bij elkaar. Dat gaat je dragen en zorgt ervoor dat energie weer op een fijne manier kan stromen. Je herkende zijn depressieve klachten niet en ergerde je er zelfs aan. Begrijpelijk dat je jezelf dat kwalijk neemt. Probeer je te bedenken dat je man jou ook niet in vertrouwen heeft genomen. Daar zal hij zijn redenen voor hebben gehad of hij was niet eens meer bij machte om dat aan te kunnen. Wellicht had je hem ervan kunnen weerhouden wanneer hij het wel met je had gedeeld of misschien had hij het slechts uitgesteld. Dat weet je niet. Je weet ook niet of jullie huwelijk het had doorstaan als er wel openheid was geweest of welke invloed of uitwerking dit op jou had gehad. Daar kun je slechts naar gissen. Wat ik probeer te zeggen, soms ”romantiseer” je situaties waardoor het schuldgevoel groeit. Zo fantaseerde ik vaak over hoe het zou zijn als mijn moeder nog had geleefd. Dan zou ze oma zijn geworden en had ze mij moeder zien worden. Allemaal heel mooi, maar ik vergat hierbij wel dat ze eigenlijk heel erg ziek was! Wat zou dat hebben betekend als ze nu nog geleefd had? Was het dan echt koek en ei geweest of zou de strijd en de moeilijke band zich gewoon voort hebben gezet? Die kans is zeer reëel en als ik me dat bedenk, zie ik in dat ik mezelf eigenlijk alleen maar meer pijn doe met dat denkbeeld. Depressiviteit is ook enorm belemmerend en kan voor blokkades zorgen bij de omgeving en partners. Onderschat dat niet. Jouw ergernis kan voor jou ook een manier zijn geweest om daarmee om te gaan en je eigen hoofd boven water te houden. Wees jezelf ervan bewust dat je het beste voor had met je man en hem nooit moedwillig dit aan had willen doen. Je ergeren aan facetten van je wederhelft betekent niet per definitie dat er geen liefde is of dat je hem het ergste toewenst. In iedere relatie komen ergernissen voor. Probeer dit in perspectief te zien. Je deed wat je kon, naar eer en geweten, oprecht. Dat is nooit verkeerd! Wees niet te streng voor jezelf. Ik hoop dat je hier wat aan hebt. Als je nog eens je verhaal kwijt wilt of vragen hebt, je mag me altijd mailen op mail@judith-it.nl. Voel je vooral niet bezwaard! Liefs, Judith

      1. Lieve Judith,
        Bedankt voor je uitgebreide antwoord! Daar heb ik zeker wat aan. En ja, ik zal je zeker een mail sturen…
        Lfs

Laat een antwoord achter aan Amanda Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *