In ontmoeting komen met je sores in plaats van weerstand en strijd. Hoe doe je dat? Als ik voor mezelf spreek, gebeurt dat door de dingen die ik doe, met aandacht te doen. Die aandacht zorgt ervoor dat ik door de diepte ga. Ik moet soms de diepte in om mijn shit op te ruimen. Of, om mijn shit tegen te komen en dus te ontmoeten. Ha, nu heb ik eigenlijk de clou al verklapt! Al omschrijf ik het hier wel echt in een notendop, want er ging voor mij wel een weg aan vooraf voordat ik daar zo mee om kon gaan. Wat ook meehielp was om voor mezelf helder te krijgen wat pijn voor een functie voor mij heeft. Aan de hand daarvan kan ik een inschatting maken wat voor een interpretatie en uiting ik er aan kan geven. Ik weet nu, dat wanneer ik mijn pijn aan de oppervlakte houd, dit uitlokt tot overleven.
Als ik blijf zwemmen, blijf ik drijven
Aan de oppervlakte heeft het de kans om lekker te drijven, te sudderen, te groeien en op te stapelen. Als het gewicht te zwaar wordt, ga ik steeds meer kopje onder. Dat is een andere manier van de diepte in gaan en voelt eng en bedreigend, want dat voelt alsof ik verzuip. Dus ga ik me verzetten en met mijn armen en benen slaan om mijn hoofd boven water te houden. Als ik blijf zwemmen, blijf ik drijven. Alles om te voorkomen dat ik kopje onder ga. Zwemmen put ook uit en uitputting maakt prikkelbaar. Dit zijn de condities om in de overlevingsstand te gaan en dat belemmert mij om mijn pijn te interpreteren en te voelen. Een mooi systeem die mij sterk houdt.
Pijn werkt als ballast die je doet verzuipen
Hoe zwaarder het te dragen gewicht, veroorzaakt door pijn, wordt, hoe harder ik me ga verzetten. De pijn werkt als extra ballast en gewicht aan mijn enkels. Zie dan maar eens te blijven drijven. Ik wil deze tsunami overleven. Dat is exact de stand waarin ik niet optimaal met aandacht aan mijn pijn kan werken. Het overleven neemt het dan over. Hoe harder ik mijn best doe om mijn hoofd boven te houden en te overleven, hoe minder pijn ik voel. Hoe minder verdriet. Iedere scheut water die ik binnen krijg, prikkelt me om me nog meer te verzetten.
Vast herkenbaar voor iedereen die weleens te maken heeft gehad met het hoofd boven water houden. Daar gaat dan al je energie in zitten. Pas wanneer je hier in een rustiger vaarwater op terug kunt kijken, merk je wat het met je heeft gedaan en besef je pas hoe hard je hebt moeten overleven en dat je, je grootste pijn op de automatische piloot hebt doorstaan.
Pijn is een signaal om in actie te komen
Doorstaan is wat anders dan in ontmoeting komen. Dat je iets doorstaat betekent niet altijd dat je het aan bent gegaan en de diepte in bent gegaan. Die pijn ligt ergens opgeslagen en heeft zich ontpopt tot een tikkende tijdbom. Klaar om af te gaan op een moment dat het weer getriggerd wordt. Voor je het weet kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je weet nu hoe je je pijn aan de oppervlakte moet houden, dit was de vorige keer ook effectief en er ontstaat een patroon. Zie dat dan maar weer te doorbreken. Het treedt al in werking zonder dat je hier erg in hebt en op zekere dag merk je dat je stagneert en je begrijpt dan niet eens meer waardoor of waarom. Zodra je pijn voelt, ga je op de automatische piloot. Pijn is een signaal om in actie te komen en vakkundig ga je die dan te lijf.
‘’Tussen pijn en fijn zit maar één lettertje verschil! Ik beweer niet dat pijn fijn is, maar het kan wel heel erg dicht bij elkaar liggen. Pijn kan op een gegeven moment wel erg comfortabel zijn en een (schijn)veiligheid opleveren. ‘’
Judith Evelien
Tussen pijn en fijn zit maar één lettertje verschil! Ik beweer niet dat pijn fijn is, maar het kan wel erg dicht bij elkaar liggen. Pijn kan op een gegeven moment wel heel erg comfortabel zijn en een (schijn)veiligheid opleveren. In dat opzicht kan pijn dus wel degelijk fijn zijn. Pijn en negativiteit wordt vooral bestreden in plaats van dat dit ‘’gewoon’’ wordt geleden. Wanneer er op geforceerde wijze mee om wordt gegaan, is dit ook een hele logische reactie. Er is in die context een negatieve associatie gelegd. Pijn lokt uit om er tegenin te gaan. Want het doet pijn! Echter kan pijn veel meer omvatten dan alleen pijn. Het is de kunst dat voor jezelf te ontrafelen. Kijk wat het te vertellen heeft, al is het niet makkelijk. Al doet het pijn.
Pijn is kwetsbaar
Vaak is pijn niet alleen maar louter pijn, maar is in welke vorm dan ook, wel uiterst kwetsbaar. Kwetsbaarheid lokt uit om beschermd te worden. En hoe bescherm je je kwetsbaarheid? Door dit te verdedigen. Dus ga je proberen je hoofd boven water te houden, wat vaak verzand in overleven en de automatische piloot. Nu wordt ook duidelijk hoe die vicieuze cirkel ontstaat. Al dat overleven en sterk zijn vertroebelt het onderliggende. Als het je lukt die vertroebeling met aandacht te ontrafelen, dan kom je in ontmoeting en hoef je niet meer je hoofd boven water te houden. Zo klinkt in ontmoeting komen ineens helemaal niet zweverig meer, maar juist heel plausibel.
Dan kun je leren surfen en meedeinen op de golven en om leren te gaan met sterke stromingen. Dan heb jij de touwtjes in handen. Als je dan onverhoopt toch een keer in het water dondert, dan kom je er ineens achter dat je gewoon kunt staan en dat zwemmen niet meer hoeft. Dan mag je pijn gewoon pijn doen.
‘’Zo blijkt wel hoe sterk je eigenlijk bent als je kwetsbaar kunt zijn.’’
Judith Evelien
Zo blijkt wel hoe sterk je eigenlijk bent als je kwetsbaar kunt zijn. Dit vergt echter wel de nodige moed en inzicht in de manier waarop je met je kwetsbaarheid omgaat. Want pijn doet echt niet minder pijn wanneer je dit toelaat. En soms word je zo overweldigd door pijn, dat ermee in ontmoeting komen even geen optie is, dan is het fijn en ook nodig als het even comfortabel aan die oppervlakte blijft dobberen.
Hoe zit het dan met vreugde?
Hoe zit dit dan met vreugde en lachen? Want schaterlachen doen we vaak ongegeneerd en hierin delen vinden we ook geen probleem. Hoe meer zielen hoe meer vreugd. Terwijl pijn en vreugde beiden best wel kwetsbare emoties zijn. Het een makkelijker mee om te gaan dan het andere. Beiden een ontlading en beiden een uiting. Maar toch zo’n beduidend verschil.
Is lachen makkelijker dan huilen?
Ook lachen wordt weleens ingezet om onderliggend lijden te verhullen en/ of te beschermen. Want als je maar lacht om je verdriet, hoeft de pijn niet gevoeld te worden. Met zowel lachen als huilen kun je begrip verwerven. Alleen lijkt lachen makkelijker dan huilen. Het voelt misschien wat toegankelijker. Al lachend wordt je pijn weggewuifd. Het is een manier om anderen niet te dicht bij je kwetsbaarheid te laten komen.
Huilend van het lachen
Samen een potje lachen is gewoon makkelijker dan samen een potje janken. Jammer eigenlijk! Wat zou het af en toe toch lekker op kunnen luchten om de tranen eens te delen en lekker de vrije loop te laten. Zonder je bezwaard te voelen en zonder een golf aan excuses. Een arm om je heen en iemand die je zegt dat het wel goedkomt. Ook als het helemaal niet goedkomt. Het zijn geruststellende woorden. Zelfs in een ogenschijnlijke uitzichtloze situatie. Huilend van het lachen. Lachend van het huilen. Deze emoties liggen soms dichter bij elkaar dan je denkt.
Als iemand moet huilen heeft men gauw de neiging om dit te sussen, we willen niet dat iemand pijn of verdriet heeft. Als iemand moet lachen, dan lachen we graag mee en dan is er niemand die zegt om daar mee op te houden of dit te sussen. Lachen is oké, want dat is positief. Huilen is niet oké, want dat is negatief. Even heel zwart/ wit gezien.
Ontlading is fijn
Als we beide emoties nou eens niet meer bestempelen als positief of negatief zijnde, maar een uiting van je gemoedstoestand en een ontlading van emotie. Wordt het dan anders? Het is immers fijn als er ontlading plaats vindt. Alles wat je laat gaan, ben je kwijt en alles wat je deelt, heelt en verbindt. Een lach vermenigvuldigt zich en een traan wordt verlicht.
”Alles wat je laat gaan, ben je kwijt en alles wat je deelt, heelt en verbindt. Een lach vermenigvuldigt zich en een traan wordt verlicht.”
Judith Evelien
Lees ook:
Van gespannen naar ontspannen
In ontmoeting met je pijn
Het is eng, maar ik ga het toch doen!
Ik ben meer mezelf dan ooit
Groeien is niet comfortabel
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe publicaties? Volg mij dan ook op Instagram: @judithevelien
