Ik ving laatst een zin op die mij niet meer loslaat; ‘Het slachtoffer van zelfdoding is tevens dader.’ Ik begrijp wat er met deze zin wordt bedoeld, dat is in zekere zin zeker zo en ook ik heb daar zo mijn worsteling in gehad. Soms nog steeds! Ik heb niet verder gelezen dan die ene zin. Het was pas later dat ik terug dacht aan die ene zin en het me aan het denken zette.
Is de dader wel dader?
Ik denk dat het slachtoffer dubbel slachtoffer is en niet zozeer een dader. Slachtoffer van de eenzaamheid en de allesoverheersende pijn die iemand aanzet tot een zelfverkozen dood. Hoe kun je daar nou dader van zijn? De betreffende persoon wil slechts geen pijn meer voelen en na een strijd en uitzichtloos lijden van jaren, lijkt de dood vaak de enige toegang tot het stoppen van deze ondraaglijke pijn.
Ik kan mijn moeder niet als dader zien. Al voelt dat voor mij soms absoluut zo! Ze deed het zelf en ze liet mij daarmee achter. Toegegeven, dat kan me soms woedend maken! Hoe kon ze?! Om vervolgens te ontdekken dat dit gevoel mijn onmacht en verdriet alleen maar enorm aanwakkert.
Het was kiezen tussen enkel kwaden
Echter is dit enkel bekeken vanuit mijn perspectief, beleving en ervaring. Natuurlijk kan en wil ik mijn moeder niet missen! Maar dat gaat om mij, niet om mijn moeder. Al weet ik zeker dat mijn moeder mij ook niet moedwillig wilde missen of in de steek laten. Haar kinderen waren haar alles! Ze wilde niet meer lijden, ze wilde dat de pijn stopte. Voor haar was het kiezen tussen enkel kwaden. Als ze koos voor het leven, koos ze daarmee ook voor de pijn. Als ik daaraan denk, ‘gun’ ik haar, haar keuze. Het laatste wat ik wil, is een ongelukkige moeder aan mijn zijde. Dat is misschien wel net zo erg als het moeten missen van mijn moeder.
Haar schrijnende situatie zorgde ervoor dat ik mijn moeder moet missen, maar ook dat zij haar kinderen moet missen
Judith Evelien
En wat te denken van haar andere dierbaren? Ik was niet de enige die zij achter moest laten en waarvan zij afscheid moest nemen! Het is de situatie die ervoor zorgde dat ik mijn moeder verloor. Die kloterige situatie was de enige dader! Helaas is de situatie niet iets tastbaars waar je je even lekker op af kunt reageren. Er is niets iets of iemand die je kunt bestraffen of eens flink door elkaar kunt schudden. En dus kan ik soms ook intens boos op háár worden. Het hoort erbij. Mijn boosheid moet ergens naartoe. Inmiddels weet ik dat mijn boosheid eigenlijk mijn verdriet weerkaatst. Maar soms doet het verdriet meer zeer dan boos zijn. Als ik het verdriet even niet kan dragen, dan transformeert dat tot boosheid. Dus het is oké. Ik mag soms best boos zijn. Wanneer dat dan zijn weerga krijgt, komen daarna de tranen vanzelf en vloeit die onrust en boosheid vanzelf weer af. Voor dan.
De toedracht is enkel een signaal
Wanneer je jezelf verwondt, doe je er ook alles aan om verlichting te krijgen. Die verwondingen liep je niet met opzet op, maar pijn doet het wel en daar wil je van af! In zo’n situatie zit je ook niet op een preek te wachten. Dat het je eigen schuld is, daar heb je dan ook geen boodschap aan. Daarmee wordt de eenzaamheid en het onbegrip alleen maar vergroot. Het enige wat je dan nodig hebt is de juiste zorg en getroost en gekoesterd te worden. Je bent beschadigd en gewond. De toedracht is enkel het signaal en hoeft niet perse je eigen schuld te zijn.
We hebben een schuldige nodig
Toch lijkt een ‘schuldige’ verlichting te geven in het verwerken van verdriet en rouw. Maar ook van onmacht waar ik geen kant mee op kan. Als er een schuldige is, helpt dat mee aan het loslaten van mijn eigen schuldgevoel en het gevoel van onmacht. Want uiteindelijk blijft dat (buiten het gemis om) misschien wel het meeste pijn doen bij een dergelijk verlies. Ook bij die verwonding die ik ongewild opliep. ‘Had ik maar…’, ‘Deed ik maar…’ of ‘Had ik nog maar een keer gebeld…’ Kon ik de klok gewoon nog maar één keer terugdraaien, dan had ik alles anders gedaan! Daarmee geef ik mezelf de schuld. Die schuld moet gewoon ergens heen, die schuld moet ergens vandaan komen! Gedachtes die me eeuwig in zijn greep kunnen houden en waar ik me tot in de oneindigheid rot om kan voelen. Verstandelijk weet ik het allemaal wel, maar gevoelsmatig is het vaak een ander verhaal.
Ik moet ermee leren leven
Mijn moeder is weg voor altijd en ze deed het zelf. Zie daar maar mee te leven en zie dat maar te accepteren. Dat is het moeilijkste wat er is! Maar ik heb geen keuze. Er is geen schuldige. Het is wat het is en dat is schrijnend. En dat schrijnende zal nooit minder pijn gaan doen.
Lees ook:
Praten over zelfdoding
Hoe om te gaan met vooroordelen en onbegrip bij zelfdoding?
Onderonsje: Oma wilde niet meer leven
Zelfdoding – dader of slachtoffer?
Hoe vertel je je kind over depressie?
Recensie – Mama heeft een beer in haar hoofd
Boekfragment Koppzorgen
slachtoffer
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe publicaties? Volg me dan op Instagram: @judithevelien
Bijzondere blog…. iemand die geen uitweg meer zag als dader zien. Deze blog gaat mij nog even bezig houden vermoed ik…
Het liet mij ook even niet meer los en ik geloof dan ook niet dat ik het met die stelling eens ben. Ik kan iemand niet als dader zien, daarvoor is het veel te ingewikkeld en….niet eerlijk!