Afgelopen week trof ons het treurige nieuws van een voormalig tieneridool die plotseling was overleden. Hij scheen al langere tijd met mentale problemen- en verslavingsproblematiek te worstelen en daar is hij nooit meer uitgekomen. Dit is natuurlijk voer om eens schaamteloos en harteloos over te speculeren in de media en op sociale media.
Het was nooit zo ver gekomen als zijn familie er voor hem was geweest
De reacties onder gerelateerde berichten zijn dan ook niet mals. Alle pijnlijke veroordelingen zag ik weer voorbij komen. Ze raken me, want het laat de harde weerspiegeling van de maatschappij zien, waarin geen ruimte is voor compassie. Of nou ja, maar beperkt. Alsof het niet triest genoeg is, lees ik ook dat zijn familie hem keihard heeft laten vallen en dat, als zij meer hun nek uit hadden gestoken, het nooit zo ver was gekomen.
Ik voel me ook aangesproken
Wow… wow… wow. Hoe hard, hoe veroordelend. Hoe weet men dat nou dan? Met dergelijke reacties voel ik mij ook direct aangesproken. Waarom? Omdat het me meteen doet denken aan mijn eigen moeder en hoe verantwoordelijk en schuldig ik mij altijd heb gevoeld om het feit dat zij het leven niet kon dragen en dat het mij niet is gelukt om haar hierin te helpen. Om haar te redden. Ook ik kreeg van verschillende mensen het verwijt dat ik meer had moeten doen. Dat het mijn schuld was! Wat had ik moeten doen dan? Hebben ze daar ook het antwoord op? Ik heb toen alles gedaan wat binnen mijn macht lag en het was niet genoeg. Het was nooit genoeg! Waarom niet? Omdat zij het niet voelde. En daar ging het nou juist om! Het ging er niet om wat ik wilde, het ging erom wat zij wilde. Haar drijfveren en haar motivatie. Met mijn motivatie kan ik haar motortje toch niet laten draaien? Die energie werkt alleen bij mij.
”Met mijn motivatie kan ik haar motortje toch niet laten draaien? Die energie werkt alleen bij mij.”
Judith Evelien
Nee, ik wilde mijn moeder niet kwijt! Maar ik wilde haar ook niet bij me houden ten koste van alles. Ik wilde haar ook niet ongelukkig zien. Het enige wat ik wilde, was zien dat het goed ging met haar. Plezier, geluk, gezondheid. Kleine woordjes, met grote betekenis en een grootste opgave. Iets wat ik haar niet kon geven, dat moest uit haar zelf komen. En God, wat heb ik moeten strijden om dit gegeven te kunnen aanvaarden en te begrijpen en om daar berusting en acceptatie in te voelen en te vinden. Een gegeven wat nog zo broos en gevoelig is, want iedere keer na een dergelijk bericht… dan voel ik het weer en dan doet het weer pijn. Had ik maar meer kunnen doen, dan was ze er nog!! Was het maar zo eenvoudig mensen! Echt… was dat de sleutel maar. Dan was er niemand meer die uit het leven stapte. Want als de oplossing altijd bij een ander ligt, dan zijn er oplossingen te over! Toch? Zo werkt het niet, want nog dagelijks stappen mensen uit het leven. Anderen de schuld geven is het makkelijkst om het schrijnende van een situatie betekenis te kunnen geven. Dat hebben we kennelijk nodig om, om te kunnen gaan met zoiets ongrijpbaars.
Het gaat helemaal niet over schuld!
En toch, hoe goed ik me er ook van bewust ben dat ik niets had kunnen doen om het te voorkomen, het biedt geen troost omdat het de pijn niet doet verlichten. Het verandert niets. Het is nog steeds kut! Dat is iets waar ik het mee moet doen. Hoezo was haar keuze egoïstisch? Om maar even een vooroordeel te verdedigen. Is het dan niet egoïstisch van mij om haar bij me te willen houden terwijl ze diep ongelukkig is, zodat ik kan leven met mijn schuldgevoel? Zodat ik mezelf van blaam kan zuiveren? Verdomme, ziet men dan niet dat er enkel verliezers zijn in zo’n schrijnende situatie waarin helemaal geen sprake is van schuld? Daar gáát het toch helemaal niet over? Soms is iets zoals het is en valt daar he-le-maal niets aan te doen of te veranderen. En weet je? Daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor, niet slechts de nabestaanden. Niet slechts ik! Sinds wanneer is een ander verantwoordelijk voor het levensgeluk van iemand? Het kan een mooie aanvulling zijn op. Ben ik het mee eens. Maar niet alles hangt af van een ander. Als iedereen voor zijn eigen geluk zorgt, is iedereen gelukkig.
”Als iedereen voor zijn eigen geluk zorgt, is iedereen gelukkig.”
Judith Evelien
Zal ik nog eens wat confronterends vertellen? Het was moeilijk om met mijn moeder om te gaan. Hoe zeer ik ook met haar had te doen. Afstand was vaak nodig om in verbinding te blijven. Ja, dat klinkt tegenstrijdig, maar het kon niet anders. Wanneer ik haar te dichtbij liet komen, dan ging het ten koste van mezelf. Het duurde lang eer ik dit begreep en hier mijn grenzen in aan kon geven. Waarom? Omdat ik haar altijd als prioriteit zag boven mezelf! Als dat geen toewijding, is dan weet ik het ook niet meer! Of was het geen toewijding maar wegcijferen van mezelf, zodat ik mijn roerige jeugd kon doorstaan? Is het toen wellicht onderdeel geworden van mijn overlevingsmechanisme, waardoor ik op latere leeftijd mijn grenzen niet aan kon voelen- en geven? Prachtige grondleggers om op nog wat latere leeftijd zelf in de knoop komen te zitten? Zie je hoe venijnig het is om verantwoordelijkheid bij familie neer te leggen? Die komen echt niet zomaar tot het besluit tot afstand. Daar ging in de meeste gevallen een lang, verdrietig en pijnlijk proces van onmacht aan vooraf. En dan heb je zo lang gestreden en in onmacht gezwommen en dan krijg je nog een trap na van de maatschappij ook, want je was er niet genoeg! O, ik word hier zo boos van en ik voel me dan zo klein en alleen. Hoe hard ik ook vecht, hoe hard ik ook schreeuw, het vergroot slechts mijn onmacht en eenzaamheid. Snapt die harde maatschappij dat dan niet?! Het doet pijn!!!
Het is allemaal niet zo eenduidig
Toegegeven, grenzen aangeven deed ik zeker niet altijd met beleid. Dat moest ik allemaal ook leren. Net zoals mijn moeder verantwoordelijk was voor haar eigen geluk, gold dat ook voor mij. Snap je de wisselwerking en snap je dan ook een beetje hoe moeilijk en verdrietig dat kan zijn? Het is allemaal niet zo eenduidig.
Het had niets uitgemaakt
Al had ik mezelf helemaal laten absorberen, het had niets uitgemaakt. Met het enige verschil dat het met mij ook niet zo goed af was gelopen. Is dat het waard? Het is zo makkelijk om met dat vingertje te wijzen. En ik begrijp het hoor. Dat is een manier om onmacht op te vullen en het onbegrijpelijke enigszins begrijpelijk te maken. Maar met die ene vinger die naar een ander wijst, wijzen er vier naar jezelf. #doeslief
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe publicaties? Volg mij dan ook op Instagram: @judithevelien
